سیستم عامل سرور

سیستم عامل سرور یکی از اصلی‌ترین عناصر در ارائه خدمات آنلاین به کاربران است. با داشتن یک سروراختصاصی، می‌توانید به راحتی سایت خود را میزبانی کرده و از امنیت بیشتری نسبت به سرویس‌های ابری و اشتراکی برخوردار شوید. از طرفی سیستم عامل به عنوان بخش الزامی سرور شناخته می‌شود. آشنایی با انواع سیستم عامل سرور به شما امکان می دهد که مناسب‌ترین نوع سیستم سرور خود را تشخیص دهید. اما برای استفاده بهینه از سرور اختصاصی، نیاز به نصب و پیکربندی نرم‌افزارهای موردنیاز دارید. در این مقاله، به بررسی دو سیستم عامل  سرور و مزایا و معایب هریک برای ارائه خدمات خواهیم پرداخت. پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع به نصب و راه‌اندازی سرور، مقاله “ سرور چیست؟ انواع سرور و کاربرد آنها ” را مطالعه کنید تا با نحوه کارکرد سرورهای اچ پی بیشتر آشنا شوید.

 تفاوت سیستم برای سرور و سیستم معمولی

سیستم عامل سرور در مقایسه با سیستم عامل معمولی دارای تفاوت‌های مهمی است. سیستم عامل معمولی عمدتاً برای استفاده شخصی و اجرای نرم‌افزارها و برنامه‌های کاربردی روزمره مانند آفیس، اکسل، فتوشاپ، بازی‌ها و مرور وب و ایمیل طراحی شده است. این سیستم عامل قابلیت اتصال به شبکه‌های محلی (LAN) و استفاده از اتصالات بلوتوث را نیز داراست. علاوه بر این، سیستم عامل معمولی معمولاً با قیمت پایین‌تری در دسترس است.

اما سیستم عامل سرور دارای ویژگی‌هایی است که آن را برای استفاده در سرورها و برنامه‌های حجیم و پیچیده مناسب ساخته است. سیستم برای سرور امکانات بیشتری نظیر حافظه بیشتر و ارتباطات کاربری نامحدود فراهم می‌کند و می‌تواند به عنوان سرور وب، سرور پایگاه داده یا سرور ایمیل عمل کند. این سیستم به دلیل خدمات گسترده‌ای که ارائه می‌دهد، قطعاً هزینه بیشتری نسبت به سیستم عامل‌های معمولی خواهد داشت

علاوه بر این، سیستم عامل سرور امکان استفاده شبکه‌ای را نیز دارد، به این معنی که می‌تواند چندین دسکتاپ را مدیریت کند. در نتیجه سیستم عامل سرور می‌تواند به صورت مرکزی، واحدی را برای مدیریت تعداد زیادی دستگاه دسکتاپ فراهم کند. با توجه به مواردی که بررسی شد، انتخاب سیستم عامل سرور باید براساس نیازهای خاص سرور شما صورت گیرد.

تشخیص سیستم عامل مناسب :

برای کامپیوترهای خانگی که نیازی به شخصی‌سازی ندارند ، سیستم عامل‌های ویندوز و مک بهترین انتخاب هستند. ولی برای سرور از سیستم عامل‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای انتخاب سیستم عامل مناسب برای سرور اختصاصی، باید به نیازهای شما و فعالیت‌هایی که در سرور انجام می‌دهید توجه شود. از بین سیستم عاملهای مختلف دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس بیش از سایرین مورد استقبال قرار گرفته است که بدیهی است هرکدام ویژگیهای خاصی دارند. در ادامه به بررسی مزایا و معایب هر دو سیستم عامل خواهیم پرداخت:

معرفی سیستم عامل ویندوز:

سیستم عامل ویندوز سرور یکی از محصولات مایکروسافت در زمینه سیستم عامل‌های سرور است. این سیستم عامل برای استفاده در محیط‌های سروری و شبکه‌های بزرگ طراحی شده و قابلیت‌ها و امکانات ویژه‌ای برای مدیریت سرورها و ارائه خدمات شبکه فراهم کرده است. ویندوز سرور از طریق نسخه‌های مختلفی مانند ویندوز سرور ۲۰۱۹، ویندوز سرور ۲۰۱۶ و ویندوز سرور ۲۰۱۲ R2 در دسترس است. هر نسخه از ویندوز سرور ممکن است قابلیت‌ها و امکانات متفاوتی را در اختیار کاربران قرار دهد.

با توجه به اینکه ویندوز سرور از طریق مایکروسافت توسعه یافته است، پشتیبانی فنی قوی و به‌روزی را دریافت می‌کنید و می‌توانید از جامعه کاربری بزرگی که از ویندوز سرور استفاده می کنند، بهره‌مند شوید. همچنین، ویندوز سرور سازگاری بالایی با برنامه‌ها و سرویس‌های مایکروسافت دارد و می‌توانید از اکوسیستم وسیعی از نرم‌افزارها و ابزارهای توسعه بهره مند شوید.

از مزایای دیگر ویندوز سرور می‌توان به سهولت استفاده، مستندات و راهنماهای آموزشی کامل، قابلیت انتقال داده‌ها و تنظیمات بین سرورها، پشتیبانی از خدمات ابری مایکروسافت (Microsoft Azure) و امکانات پیشرفته مانند فضای ذخیره‌سازی تحت شبکه (SAN) اشاره کرد. برای انتخاب نسخه مناسب ویندوز سرور، باید نیازها و الزامات خاص سرور خود را مورد بررسی قرار داده و با ویژگی‌ها و قابلیت‌های هر نسخه آشنا شوید تا بتوانید تصمیم بهتری در انتخاب بگیرید.

قابلیت های سیستم عامل ویندوز

در ویندوز سرور، شما قادر به راه‌اندازی و مدیریت سرویس‌های مختلف مانند سرویس وب (IIS)، سرویس فایل (File Server)، سرویس پیام‌رسان (Messaging Services)، سرویس پایگاه داده (Database Server) و سرویس اشتراک فایل (File Sharing) هستید. علاوه بر این، ویندوز سرور امکانات امنیتی قوی را ارائه می‌دهد که شامل امکانات مانند فایروال (Firewall)، سرویس‌های مدیریت هویت و دسترسی (Identity and Access Management) و رمزنگاری (Encryption) می‌شوید.

ویندوز سرور همچنین قابلیت مجازی‌سازی را داراست، به این معنی که می‌توانید سرورهای مجازی را در یک سرور فیزیکی مدیریت کنید و از منابع سخت‌افزاری بهینه‌تری استفاده کنید. همچنین، ویندوز سرور ابزارهای پیشرفته‌ای برای مانیتورینگ و مدیریت عملکرد سرورها و شبکه‌ها ارائه می‌دهد.

ویندوز سرور از طریق رابط کاربری گرافیکی (GUI) و یا به صورت مبتنی بر متن (Command Line) قابل مدیریت است. به طوری که مدیران سیستم می‌توانند با استفاده از ابزارهای گرافیکی یا اسکریپت‌های مبتنی بر دستورات، سرورها را پیکربندی و مدیریت کنند.

مزایا و معایب سیستم عامل ویندوز:

– مزایا:

– سیستم عامل ویندوز دارای رابط کاربری کاربرپسندی است که برای کاربرانی که با سیستم عامل ویندوز آشنایی دارند، استفاده از آن راحت است.

– ویندوز دارای پشتیبانی خوبی از برنامه‌های مختلف است و برای برنامه‌هایی که برای سیستم عامل ویندوز طراحی شده‌اند، بهترین عملکرد را ارائه می‌دهد.

– ویندوز دارای امنیت بالایی است و از ابزارهای امنیتی قوی برای محافظت از سرور استفاده می‌کند.

– معایب:

– ویندوز برای سرورهای بزرگ و پیچیده، هزینه بالایی دارد.

– سیستم عامل ویندوز نسبت به لینوکس، پایداری کمتر و عملکرد بالاتری دارد.

– ویندوز برای استفاده در سرورهایی که نیاز به پردازش‌های سنگین دارند، مناسب نیست.

معرفی سیستم عامل لینوکس:

سیستم عامل لینوکس یکی از سیستم عامل‌های متن‌باز و مبتنی بر یونیکس است که بر روی سرورها بسیار پرکاربرد است. لینوکس از طریق توزیع‌های مختلفی مانند Ubuntu Server، CentOS، Debian و Red Hat Enterprise Linux در دسترس است. این سیستم عامل امکانات و قابلیت‌های متعددی را برای استفاده در محیط سرور فراهم می‌کند. لینوکس یک سیستم عامل چندمنظوره است و می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها از جمله سرورها، دیتاسنترها، دستگاه‌های جاسازی شده و اینترنت اشیا مورد استفاده قرار گیرد. ما در این قسمت به برخی از قابلیت‌ها و ویژگی‌های سیستم عامل لینوکس برای سرور اشاره خواهیم داشت.

قابلیت‌های سیستم عامل لینوکس

برخی از قابلیت‌ها و ویژگی‌های سیستم عامل لینوکس برای سرور عبارتند از:

پایداری و امنیت: 

لینوکس به عنوان یک سیستم عامل پایدار و امن شناخته می‌شود. به دلیل آزمون و تائید گسترده توسط جامعه بزرگ توسعه‌دهندگان، مشکلات امنیتی به سرعت تشخیص داده و رفع می‌شوند. همچنین، بروزرسانی‌های امنیتی و پشتیبانی بلندمدت از سوی توزیع‌کنندگان لینوکس از جمله ویژگی‌های مهم آن است.

انعطاف‌پذیری:     

لینوکس قابلیت انتخاب و تنظیم زیادی را در اختیار مدیران سرور قرار می‌دهد. شما می‌توانید تنظیمات و پیکربندی‌های سیستم عامل را بر اساس نیازهای خاص خود تغییر دهید و سرور را بهینه‌تر کنید. همچنین، لینوکس از طریق خط فرمان (Command Line) قابل مدیریت است که به مدیران امکان کنترل کامل و دقیق‌تر سرور را می‌دهد.

عملکرد بالا:       

لینوکس با منابع سخت‌افزاری سرور به خوبی کار می‌کند و عملکرد بالایی ارائه می‌دهد. این سیستم عامل توانایی مدیریت بار و بهره‌وری بالا را دارد و می‌تواند با تعداد زیادی کاربر و خدمات همزمان مقابله کند.

مجازی‌سازی:     

لینوکس از تکنولوژی‌های مجازی‌سازی مانند KVM (Kernel-based Virtual Machine) و Docker پشتیبانی می‌کند. این امکان را به شما می‌دهد تا سرورهای مجازی را در یک سرور فیزیکی مدیریت کنید و منابع سخت‌افزاری را بهینه سازی نمایید.

پشتیبانی از ابزارهای توسعه:

لینوکس برای توسعه‌دهندگان نرم‌افزار ابزارهای قدرتمندی را معرفی می‌کند. این ابزارها شامل کامپایلرها، مفسرها، کتابخانه‌ها و ابزارهای مدیریت نسخه مانند Git می‌شوند. با استفاده از این ابزارها، توسعه‌دهندگان می‌توانند برنامه‌های خود را بر روی سرورهای لینوکس توسعه و اجرا کنند.

پشتیبانی از شبکه:           

سیستم  عامل لینوکس قابلیت‌های بسیاری برای مدیریت شبکه را فراهم می‌کند. شما می‌توانید از طریق ابزارها و سرویس‌های مختلفی مانند iptables، OpenVPN و Samba شبکه سرور خود را پیکربندی و مدیریت کنید.

قابلیت هماهنگی با سیستم‌های عامل دیگر:    

لینوکس قابلیت ارتباط و هماهنگی با سیستم‌های عامل دیگر را داراست. این ویژگی به شما امکان می‌دهد تا سرورهای لینوکس را به صورت همزمان با سیستم‌های عامل دیگر مانند Windows و MacOS در یک شبکه استفاده کنید.

جامعه بزرگ فعال :          

لینوکس دارای یک جامعه فعال و بزرگی از توسعه‌دهندگان است که به شما امکان می‌دهد از دانش و تجربیات آن‌ها بهره‌برداری کنید. شما می‌توانید از انجمن‌ها، وب‌سایت‌ها و منابع آموزشی برخط بهره‌برداری کنید و با سایر افراد علاقه‌مند به لینوکس در ارتباط باشید.

مزایا و معایب سیستم عامل لینوکس:

– مزایا:

– لینوکس دارای پایداری و عملکرد بالایی است و برای سرورهایی که نیاز به پردازش‌های سنگین دارند، مناسب است.

– سیستم عامل لینوکس دارای هزینه کمتری نسبت به ویندوز است.

– لینوکس دارای امنیت بالایی است و از ابزارهای امنیتی قوی برای محافظت از سرور استفاده می‌کند.

– معایب:

– لینوکس برای کاربرانی که با آن آشنایی ندارند، چندان کاربرپسند نیست.

-سیستم عامل لینوکس برای برخی برنامه‌ها و نرم‌افزارها پشتیبانی کمتری دارد.

– لینوکس برای پیکربندی و مدیریت سرور، نیاز به دانش فنی بیشتری دارد.

مقایسه سیستم عامل ویندوز و لینوکس از لحاظ ایمنی و کارایی:

مقایسه دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس بر اساس دو عامل تعیین‌کننده، یعنی امنیت و کاربرد، در زیر آمده است:

الف)  ایمنی:

ویندوز: از لحاظ امنیت، ویندوز بیشتر مورد حملات نرم‌افزاری و بدافزارها قرار می‌گیرد. چرا که این سیستم عامل بسیار رایج بوده و در دسترس بسیاری از کاربران است. علاوه بر این، ویندوز به طور پیش‌فرض تنظیمات امنیتی ضعیف‌تری دارد و نیاز به تنظیمات و پیکربندی مرتب و بروزرسانی‌های امنیتی منظم دارد تا از امنیت مناسب برخوردار شود.

 لینوکس: لینوکس به عنوان یک سیستم عامل متن‌باز و پایدار شناخته می‌شود و امنیت بالایی دارد. بسیاری از توزیع‌کنندگان لینوکس با بروزرسانی‌های منظم امنیتی ، ایمنی سیستم را تضمین می‌کنند. همچنین، لینوکس از تنظیمات پیش‌فرض امنیتی قوی‌تری برخوردار است و به صورت طبیعی مجهز به ابزارها و فناوری‌های امنیتی مانند SELinux (Security-Enhanced Linux)  می باشد که از حملات و نفوذها جلوگیری کند.

ب) کارایی:

ویندوز: ویندوز به طور عمده در محیط‌های رومیزی و کاربرد‌های عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم عامل از نرم‌افزارهایی مانند Microsoft Office، Adobe Photoshop و بسیاری از بازی‌های رایانه‌ای پشتیبانی می‌کند. همچنین، برای برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان  ابزارهای قدرتمندی ارائه می‌دهد.

  لینوکس: لینوکس به طور گسترده در محیط‌های سروری و کاربرد‌های حرفه‌ای استفاده می‌شود. این سیستم عامل برای سرورها، دیتاسنترها، سیستم‌های جاسازی شده، رایانه‌های صنعتی و حتی دستگاه‌های هوشمند مانند تلویزیون‌های هوشمند و دستگاه‌های اینترنت اشیا (IoT) مناسب است. همچنین، لینوکس برای توسعه‌نرم‌افزارهای متن‌باز، برنامه‌نویسی و اجرای سرویس‌های وب نیز بسیار مناسب است.

با این حال، به این نکته توجه کنید که امنیت و کاربرد یک سیستم عامل به عوامل دیگری از جمله نحوه پیکربندی و مدیریت سیستم ، استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی، آگاهی کاربران از مسائل امنیتی و تمرین‌های امنیتی مناسب، بروزرسانی‌های منتظم و به روز بودن نیز وابسته است.

جمع بندی:

مقایسه کاربرد دقیق و دسته‌بندی دقیق سیستم عامل سرور ‌ها بر اساس  دو عاملکاربردی و ایمنی، ممکن است به دلیل تنوع وسیعی از نیازها و متغیر بودن محیط‌های استفاده، عمومیت نداشته باشد. همچنین، هر دو سیستم عامل برای بسیاری از کاربران و موارد کاربردی مختلف، قابل استفاده هستند و توسعه دهندگان و کاربران می‌توانند بر اساس نیازها و الزامات خود آنها را انتخاب کنند. حال با توجه به مزایا و معایب هر یک، انتخاب بین ویندوز و لینوکس بستگی به نیازهای شما دارد. اگر نیاز به پردازش‌های سنگین دارید و هزینه‌های بالای ویندوز برای شما مهم نیست، لینوکس بهترین گزینه است. اما اگر نیاز به پشتیبانی از برنامه‌های مختلف دارید و کاربرپسندی برای شما مهم است، ویندوز بهترین گزینه برای شماست.